Iran (2016) część 2 - KUDI Podroze

Druga część fotorelacji z wyjazdu do południowego i środkowego Iranu.

W tej części fotorelacji przejazd pustynie środkowego Iranu i zwiedzanie historycznego miasta Bam. Tam rozdzielamy się i część ekipy jedzie z powrotem do Bandar-e Abbas by oddać auto do wypożyczalni a potem zwiedza Shiraz i Persepolis. Ja i Karina zwiedzamy tymczasem Kerman skąd zapuszczamy się na pustynię Dasht-e Lut oglądając niesamowite „yardangi” Kaluts. Ponownie spotykamy się z resztą ekipy w Isfahanie by zobaczyć to miasto „warte połowy świata”. Zwiedzanie architektonicznych perełek Isfahanu kończy nasz dwutygodniowy wyjazd.

Zdjęcia są autorstwa naszego oraz Kuby i Mariusza.

Tutaj część 1 fotorelacji z wyjazdu.

: Spod Taftanu jedziemy w kierunku miasta Bam, mijając po drodze Zachedan. Przejeżdżamy też przez południowe krańce pustyni Daszt-e Lut.

: Dwa symbole Iranu: samochód Paykan (strzała) i Arg-e-Bam (cytadela w Bam).

: Cytadela w mieście Bam jest największą budowla wykonaną z suszonej na słońcu cegły (adobe). Mury wokół miasta mają prawie 2 km długości.

: Największy rozwój miasta przypada na VII-XI w n.e. Kiedyś był to ważny ośrodek na jednej z odnóg Jedwabnego Szlaku.

: Cytadela jest odbudowywana po tragicznym trzęsieniu ziemi w 2003 roku, w którym zginęło ponad 26 tyś. ludzi i zniszczyło ponad 80% budowli.

: Stare miasto zostało opuszczone przez ludzi w XIX w.

: Przy odbudowie stosuje się starożytne techniki budowlane. Zwracając przy tym uwagę na zabezpieczenie przed ewentualnymi trzęsieniami ziemi.

: Robert znalazł parę „skorupek” prawdopodobnie średniowiecznej ceramiki.

: Centralna budowla cytadeli była siedzibą władcy.

: Z odprowadzeniem wody, głównego wroga suszonej cegły, muszą już sobie poradzić „wypalane” ceramiczne korytka.

: Charakterystyczne dla wielu rejonów Iranu są dwie różne kołatki, których odgłosy wskazywały na płeć gościa, tym samym wiadomo było kto z gospodarzy ma otworzyć drzwi.

: Niestety większa część dawnego miasta jest zburzona i czeka na rekonstrukcję

: Po wizycie w Bam rozdzielamy się. Ja z Kariną jedziemy do Kermanu, a chłopaki wracają do Bandar-e Abbas oddać auto. Na zdjęciu mural z Kermanu – w Iranie też walczą ze smogiem.

: Jeden z głównych placów starego Kermanu – plac Ganj Ali Khan. Kompleks wokół placu powstał na przełomie XVI/XVII w.

: Nad dachami Kermanu. Meczet Haj Agha Ali.

: Nie pierwszy raz w Iranie zostaliśmy zagadnięci przez perfekcyjnie mówiących po angielsku młodych ludzi, tym razem chłopaków. Skończyło się na wspólnym zdjęciu.

: W jednym z rogów placu znajduje się fotogeniczny Bazar-e Masgari Shomali – bazar kotlarzy.

: Wokół placu ma miejsce jeden z najstarszych bazarów w Iranie Bazar-e Sartasari.

: –

: Wejście do łaźni Hamam-e Ganj Ali Khan.

: Freski nad wejściem jak i cała łaźnia pochodzą z okresu dynastii Safawidów (1631 r.).

: We wnętrzu urządzone jest muzeum z figurami woskowymi w strojach z epoki.

: Łaźnie były niegdyś jednymi z ważniejszych miejsc spotkań i załatwiania wszelakich interesów.

: –

: –

: –

: Fasada Medresy Ebrahima Khana (szkoły koranicznej).

: –

: Zwiedzamy mauzoleum sufickiego mistyka Moshtaq Alego.

: Naszym samozwańczym przewodnikiem po mauzoleum został miły i rozgadany starszy pan, którego nie rozumiemy ni w ząb.

: Wejście do meczetu Jameh (tzw. Meczet Piątkowy) – główny i uważany za najstarszy w Kermanie (początki w XIV w).

: Niedaleko centrum znajduje się Yakhchal czyli budowla służąca do magazynowania lodu. Jego odpowiednia struktura i materiał z jakiej był zbudowany powodował, że lód utrzymywał się cały rok. Termin przetrwał w obecnych czasach, w Iranie, Afganistanie i Tadżykistanie Yakhchal znaczy lodówka.

: Odwiedzamy muzeum archeologiczne z ciekawymi eksponatami z okolic Kermanu, w tym z nieodległego Szahdadu, gdzie odkryto dużo artefaktów z epoki brązu należących do kultury Dżiroft (IV-III tysiąclecie p.n.e.). Charakterystyczne dla kultury Dżiroft (Jiroft) są naczynia wykonane z chlorytu.

: Obok muzeum archeologicznego oglądamy odrestaurowany samochód Chrysler Windsor z 1948 r.

: Z Kermanu wybraliśmy się na „wycieczkę” na pustynię Daszt-e Lut. Wynajętą taksówką przejeżdżamy po drodze wysokie pasmo gór Kuhbohan.

: Z uwagi na stały dostęp do wody doliny górskie w Iranie są stosunkowo gęsto zaludnione.

: Zjeżdżamy stopniowo z ośnieżonych gór na gorącą pustynię.

: Dojeżdżamy do tzw. Kaluts czyli „skalnych zamków” na pustyni.

: Nazwa „skała” nie do końca tu pasuje, ponieważ twory te zbudowane są ze skonsolidowanych pyłów i piasków.

: Podłużną formę przybierają one pod wpływem erozji wiatrowej.

: W geologi formy takie nazywane są jardangami.

: By powstały jardangi wiatr musi wiać z jednego kierunku.

: Jest to podobno największy na ziemi obszar występowania jardangów. My znajdujemy się jedynie w lewym górnym jego rogu. (Bing Mapy)

: Na północ od nas widoczny jest płaskowyż pokryty czarnymi skałami.

: Ten płaskowyż nazywa się Gandom Beryan i jest miejscem, gdzie satelity zanotowały najwyższą temperaturę powierzchni ziemi 70,7 °C.

: Jardangi na pustyni Daszt-e Lut rozciągają się na długości 150 km.

: Kaluts przypominają ruiny zapomnianego miasta.

: –

: –

: W drodze powrotnej, niedaleko drogi, zauważyłem budynek wyglądający na stary karawanseraj (caravanserai).

: Podjeżdżamy pod niego, żeby lepiej mu się przyjrzeć.

: Budynek ma ewidentnie obronny charakter, ale czy służył jako zajazd dla karawan czy są to może koszary, trudno powiedzieć.

: Karawanseraje były budowane na trasach karawanowych, odległość między nimi odpowiadała jednemu dniowi marszu karawany.

: Często miały obronny charakter by chronić kupców i ich towar przed napadami.

: Widać, że budynek jest właśnie odnawiany. Niedaleko znajduje się miasteczko Shahdad. Miejsce zamieszkałe co najmniej od wczesnej epoki brązu. U podnóża gór na skraju pustyni przechodził niegdyś szlak karawan.

: Paręset metrów od budynku widzimy na powierzchni ziemi kopce układające się w równy rząd. Jest to ziemia wykopana przy budowie kanatu (karez), czyli podziemnego kanału nawadniającego. Woda doprowadzana jest z podnóża góry do miasteczka i na okoliczne pola. Sztuka budowania karezów wywodzi się ze starożytnej Persji i jest stosowana od co najmniej 2,5 tyś lat.

: Na zdjęciu satelitarnym wyraźnie widać pionowe kanały dostępowe łączące się z poziomym tunelem, którym płynie woda. Tunel ten powinien mieć określony spadek by zapewnić laminarny przepływ wody, a jednocześnie uniemożliwiać powstawanie turbulencji skutkujących erozją kanału. Najdłuższy kanał w okolicach Kermanu ma ok. 70 km. Natomiast ich głębokość może dochodzić do ponad 200 m. (Bing Mapy)

: W okolicy rośnie dużo drzew tamaryszku bezlistnego (Tamarix aphylla). U podnóża drzew tworzą się charakterystyczne niewielkie wydmy nazywane nabka (nabkha). Niektóre z takich wydm sięgają nawet paru metrów wysokości, pokryte są dalej roślinnością która przerasta je na zewnątrz.

: Po powrocie z pustyni zatrzymujemy się na przedmieściach Kermanu i oglądamy tajemniczy budynek Jabalieh (z tyłu za rzeźbą) i galerię nowoczesnej sztuki przed nim.

: Odwiedzamy też muzeum „Świętej Obrony” czyli wojny Iracko – Irańskiej. Przed muzeum stoi zdobyczny iracki samochód pancerny produkcji brazylijskiej – EE-9 Cascavel.

: Ponieważ duża część walk podczas wojny iracko-irańskiej przebiegała w bagnistych rejonach wokół ujścia rzeki Szatt al-Arab (czyli Tygrysu i Eufratu), w muzeum przedstawiono rekonstrukcję takiego „rzecznego” pola bitwy.

: Można obejrzeć uzbrojenie obu stron konfliktu z rozśmieszającymi podpisami w języku „prawieangielskim”.

: Rumuńska ciężarówka DAC 665t z wyrzutnią rakietową.

: Rekonstrukcje z miejsc pola walki, np polowego szpitala.

: Tymczasem chłopaki zwiedzają Sziraz. Na zdjęciu meczet Shah Cheragh. (fot K.P.)

: Część meczetu w środku jest odnowiona i pokryta lusterkową mozaiką. (fot K.P.)

: Mariusz ryzykuje i oddaje swój zarost w ręce golibrody. To jednak nic w porównaniu z poświęceniem Roberta który dał się obciąć. Jego „modna” perska fryzura rozbawiała nas do końca wyjazdu. (fot K.P.)

: W Iranie występuje wiele rodzajów pieczywa, chociaż chleba podobnego do naszego praktycznie nie ma. Na zdjęciu najbardziej „ekskluzywny” chleb sangak, w wersji trochę oszukanej, powinien być pieczony na kamykach. (fot K.P.)

: Chłopaki odwiedzają ruiny Persepolis – dawnej stolicy Persji. Miasto zostało założone w 518 r. p.n.e. przez Dariusza I, a zniszczone przez Aleksandra Wielkiego w roku 330 p.n.e. (fot K.P.)

: Brama Wszystkich Ludów. (fot K.P.)

: Wandalizm który można już chyba uznać za zabytek (fot K.P.).

: (fot K.P.)

: (fot K.P.)

: Byk (ziemia) walczący z lwem (słońce) symbolizować ma zoroastriański nowy rok Nowruz, obchodzony w Iranie do dzisiaj w dzień równonocy wiosennej. (fot K.P.)

: Inskrypcje zapisane pismem klinowym. (fot K.P.)

: Grobowiec Artakserksesa II. (fot K.P.)

: Paręnaście kilometrów od Persepolis znajdują się jeszcze dwa ciekawe miejsca: Naghsz-e Rostam z grobowcami Achamenidów oraz Naghsz-e Radżab z płaskorzeźbami i inskrypcjami wykutymi w skale. Na zdjęciu orszak króla Szapura. (fot K.P.)

: Wszyscy spotykamy się w Isfahanie uważanym przez Irańczyków za najpiękniejsze miasto „warte połowy świata”. Centralnym punktem Isfahanu jest plac Chomeiniego (Naghsh-i Jahan) drugi największy plac na świecie po placu Tiananmen.

: Jest piątek rano, na placu odbyły się modły po których pozostały nieuprzątnięte dywaniki i tabliczki modlitewne Turba (mohr). Według tradycji szyickiej pokłony w trakcie modlitwy można składać na czystej ziemi lub czymś co z niej wyrasta, ale nie jest to materiał do jedzenia lub ubrania. Stąd gliniane tabliczki, które często zawierają glinę z Karbali – świętego miasta szyitów. (fot K.P.)

: Meczet królewski (Masedh-e Shah). Podobnie jak większość budowli współczesnego Isfahanu powstał na początku XVII w. za czasów panowania Abbasa II. (fot K.P.)

: (fot K.P.)

: Swastyka była i jest w Azji popularnym symbolem szczęścia. W Polsce do II wojny światowej swastyka nazywana swargą była popularna szczególnie na Podhalu. (fot K.P.)

: Niewielki meczet Luft Allaha.

: Zdobienia wewnątrz meczetu należą do najpiękniejszych w Iranie.

: –

: –

: Szczególnie piękna jest kopuła.

: –

: –

: –

: Wokół centrum usytuowanych jest parę charakterystycznych dla Iranu ogrodów z pałacami. Na zdjęciu pałac Haszt Beheszt.

: –

: –

: –

: Największym pałacem ogrodowym w Isfahanie jest Czehel Sotun („40 kolumn”) wzniesiony przez Abbasa II w 1647 roku.

: –

: Wewnątrz podziwiamy świetnie zachowane malowidła.

: Tu widać „orientalną” rękę artysty ze wschodu.

: –

: –

: Tu zaś widać nieco frywolny obraz namalowany przez któregoś z europejskich posłów na dworze króla Abbasa. Rysunek przedstawia modę francuską XVIII w gdzie odkryte piersi nie były dla nikogo gorszące.

: W parku obok pałacu obejrzeć można pnie olbrzymich, niestety ściętych drzew.

: Zauroczyły nas makiety dinozaurów przed Muzeum Historii Naturalnej.

: Odwiedzamy bazar Bozorg – jeden z największych i najciekawszych w Iranie. (fot K.P.)

: Irańska moda w wersji tradycyjnej(fot M.K.)

: Na bazarze można zobaczyć i kupić tkaniny barwione tradycyjną techniką Ghalamkar (Kalamkari).

: Polega ona na odbijaniu drewnianych pieczęci ze wzorem moczonych w barwniku.

: Na innym stoisku podziwiamy rzemieślników wykonujących grawerunki w miedzi ułożonej na miękkiej bryle smoły. (fot M.K.)

: Parking dla mopedów. Podobno w Iranie obowiązuje limit pojemności silników motorów dla ludności cywilnej.

: Na końcu bazaru znajduje się jeden z najstarszych a zarazem największy meczet w Iranie – Majsed-e Jameh (meczet Piątkowy).

: Meczet ten był sukcesywnie rozbudowywany od XI w.

: Ma powierzchnię ponad 20 tyś m².

: –

: –

: –

: –

: –

: Czynna część meczetu(fot K.P.)

: –

: –

: –

: –

: Na rzece Zayanderud przepływającej przez Isfahan znajduje się pięć mostów wybudowanych w epoce Safawidów. Jednym z nich jest Si-o-seh Pol.

: Ciekawą architekturę posiada most Khaju. (fot M.K.)

: Irańczycy w dni wolne wypoczywają piknikując całymi rodzinami w parkach. (fot K.P.)

: Za rzeką Zajanderud znajduje się dzielnica ormiańska Nowa Dżolfa (Jolfa).

: Oglądamy jeden z paru ormiańskich kościołów w tej dzielnicy – kościół Betlejem.

: Ormianie zostali sprowadzeni do Isfahanu z Dżulfy (rejon Nachiczewański). Mieli zajmować się handlem i rzemiosłem.

: –

: –

: Ormiańskie nagrobki.

: Polska Kwatera na cmentarzu Ormiańskim. Leżą tu głównie Polacy, którzy w trakcie II wojny światowej trafili tu z armią Andersa. W Isfahanie przebywało wówczas około 20 tyś. polskich dzieci. (fot K.P.)

: Most Si-o-seh Pol (33 przęseł) nocą.

: Meczet Szacha nocą. Na zwiedzaniu Isfahanu kończymy naszą irańską przygodę.

Druga część fotorelacji z wyjazdu do południowego i środkowego Iranu.

Zdjęcia są autorstwa naszego oraz Kuby i Mariusza.

Tutaj część 1 fotorelacji z wyjazdu.

Spod Taftanu jedziemy w kierunku miasta Bam, mijając po drodze Zachedan. Przejeżdżamy też przez południowe krańce pustyni Daszt-e Lut.

Dwa symbole Iranu: samochód Paykan (strzała) i Arg-e-Bam (cytadela w Bam).

Cytadela w mieście Bam jest największą budowla wykonaną z suszonej na słońcu cegły (adobe). Mury wokół miasta mają prawie 2 km długości.

Największy rozwój miasta przypada na VII-XI w n.e. Kiedyś był to ważny ośrodek na jednej z odnóg Jedwabnego Szlaku.

Cytadela jest odbudowywana po tragicznym trzęsieniu ziemi w 2003 roku, w którym zginęło ponad 26 tyś. ludzi i zniszczyło ponad 80% budowli.

Stare miasto zostało opuszczone przez ludzi w XIX w.

Przy odbudowie stosuje się starożytne techniki budowlane. Zwracając przy tym uwagę na zabezpieczenie przed ewentualnymi trzęsieniami ziemi.

Robert znalazł parę „skorupek” prawdopodobnie średniowiecznej ceramiki.

Centralna budowla cytadeli była siedzibą władcy.

Z odprowadzeniem wody, głównego wroga suszonej cegły, muszą już sobie poradzić „wypalane” ceramiczne korytka.

Charakterystyczne dla wielu rejonów Iranu są dwie różne kołatki, których odgłosy wskazywały na płeć gościa, tym samym wiadomo było kto z gospodarzy ma otworzyć drzwi.

Niestety większa część dawnego miasta jest zburzona i czeka na rekonstrukcję

Po wizycie w Bam rozdzielamy się. Ja z Kariną jedziemy do Kermanu, a chłopaki wracają do Bandar-e Abbas oddać auto. Na zdjęciu mural z Kermanu – w Iranie też walczą ze smogiem.

Jeden z głównych placów starego Kermanu – plac Ganj Ali Khan. Kompleks wokół placu powstał na przełomie XVI/XVII w.

Nad dachami Kermanu. Meczet Haj Agha Ali.

Nie pierwszy raz w Iranie zostaliśmy zagadnięci przez perfekcyjnie mówiących po angielsku młodych ludzi, tym razem chłopaków. Skończyło się na wspólnym zdjęciu.

W jednym z rogów placu znajduje się fotogeniczny Bazar-e Masgari Shomali – bazar kotlarzy.

Wokół placu ma miejsce jeden z najstarszych bazarów w Iranie Bazar-e Sartasari.

–

Wejście do łaźni Hamam-e Ganj Ali Khan.

Freski nad wejściem jak i cała łaźnia pochodzą z okresu dynastii Safawidów (1631 r.).

We wnętrzu urządzone jest muzeum z figurami woskowymi w strojach z epoki.

Łaźnie były niegdyś jednymi z ważniejszych miejsc spotkań i załatwiania wszelakich interesów.

–

–

–

Fasada Medresy Ebrahima Khana (szkoły koranicznej).

–

Zwiedzamy mauzoleum sufickiego mistyka Moshtaq Alego.

Naszym samozwańczym przewodnikiem po mauzoleum został miły i rozgadany starszy pan, którego nie rozumiemy ni w ząb.

Wejście do meczetu Jameh (tzw. Meczet Piątkowy) – główny i uważany za najstarszy w Kermanie (początki w XIV w).

Odwiedzamy muzeum archeologiczne z ciekawymi eksponatami z okolic Kermanu, w tym z nieodległego Szahdadu, gdzie odkryto dużo artefaktów z epoki brązu należących do kultury Dżiroft (IV-III tysiąclecie p.n.e.). Charakterystyczne dla kultury Dżiroft (Jiroft) są naczynia wykonane z chlorytu.

Obok muzeum archeologicznego oglądamy odrestaurowany samochód Chrysler Windsor z 1948 r.

Z Kermanu wybraliśmy się na „wycieczkę” na pustynię Daszt-e Lut. Wynajętą taksówką przejeżdżamy po drodze wysokie pasmo gór Kuhbohan.

Z uwagi na stały dostęp do wody doliny górskie w Iranie są stosunkowo gęsto zaludnione.

Zjeżdżamy stopniowo z ośnieżonych gór na gorącą pustynię.

Dojeżdżamy do tzw. Kaluts czyli „skalnych zamków” na pustyni.

Nazwa „skała” nie do końca tu pasuje, ponieważ twory te zbudowane są ze skonsolidowanych pyłów i piasków.

Podłużną formę przybierają one pod wpływem erozji wiatrowej.

W geologi formy takie nazywane są jardangami.

By powstały jardangi wiatr musi wiać z jednego kierunku.

Jest to podobno największy na ziemi obszar występowania jardangów. My znajdujemy się jedynie w lewym górnym jego rogu. (Bing Mapy)

Na północ od nas widoczny jest płaskowyż pokryty czarnymi skałami.

Ten płaskowyż nazywa się Gandom Beryan i jest miejscem, gdzie satelity zanotowały najwyższą temperaturę powierzchni ziemi 70,7 °C.

Jardangi na pustyni Daszt-e Lut rozciągają się na długości 150 km.

Kaluts przypominają ruiny zapomnianego miasta.

–

–

W drodze powrotnej, niedaleko drogi, zauważyłem budynek wyglądający na stary karawanseraj (caravanserai).

Podjeżdżamy pod niego, żeby lepiej mu się przyjrzeć.

Budynek ma ewidentnie obronny charakter, ale czy służył jako zajazd dla karawan czy są to może koszary, trudno powiedzieć.

Karawanseraje były budowane na trasach karawanowych, odległość między nimi odpowiadała jednemu dniowi marszu karawany.

Często miały obronny charakter by chronić kupców i ich towar przed napadami.

Widać, że budynek jest właśnie odnawiany. Niedaleko znajduje się miasteczko Shahdad. Miejsce zamieszkałe co najmniej od wczesnej epoki brązu. U podnóża gór na skraju pustyni przechodził niegdyś szlak karawan.

W okolicy rośnie dużo drzew tamaryszku bezlistnego (Tamarix aphylla). U podnóża drzew tworzą się charakterystyczne niewielkie wydmy nazywane nabka (nabkha). Niektóre z takich wydm sięgają nawet paru metrów wysokości, pokryte są dalej roślinnością która przerasta je na zewnątrz.

Po powrocie z pustyni zatrzymujemy się na przedmieściach Kermanu i oglądamy tajemniczy budynek Jabalieh (z tyłu za rzeźbą) i galerię nowoczesnej sztuki przed nim.

Odwiedzamy też muzeum „Świętej Obrony” czyli wojny Iracko – Irańskiej. Przed muzeum stoi zdobyczny iracki samochód pancerny produkcji brazylijskiej – EE-9 Cascavel.

Ponieważ duża część walk podczas wojny iracko-irańskiej przebiegała w bagnistych rejonach wokół ujścia rzeki Szatt al-Arab (czyli Tygrysu i Eufratu), w muzeum przedstawiono rekonstrukcję takiego „rzecznego” pola bitwy.

Można obejrzeć uzbrojenie obu stron konfliktu z rozśmieszającymi podpisami w języku „prawieangielskim”.

Rumuńska ciężarówka DAC 665t z wyrzutnią rakietową.

Rekonstrukcje z miejsc pola walki, np polowego szpitala.

Tymczasem chłopaki zwiedzają Sziraz. Na zdjęciu meczet Shah Cheragh. (fot K.P.)

Część meczetu w środku jest odnowiona i pokryta lusterkową mozaiką. (fot K.P.)

Mariusz ryzykuje i oddaje swój zarost w ręce golibrody. To jednak nic w porównaniu z poświęceniem Roberta który dał się obciąć. Jego „modna” perska fryzura rozbawiała nas do końca wyjazdu. (fot K.P.)

W Iranie występuje wiele rodzajów pieczywa, chociaż chleba podobnego do naszego praktycznie nie ma. Na zdjęciu najbardziej „ekskluzywny” chleb sangak, w wersji trochę oszukanej, powinien być pieczony na kamykach. (fot K.P.)

Chłopaki odwiedzają ruiny Persepolis – dawnej stolicy Persji. Miasto zostało założone w 518 r. p.n.e. przez Dariusza I, a zniszczone przez Aleksandra Wielkiego w roku 330 p.n.e. (fot K.P.)

Brama Wszystkich Ludów. (fot K.P.)

Wandalizm który można już chyba uznać za zabytek (fot K.P.).

(fot K.P.)

(fot K.P.)